Zo veranderen we zuivel
Zo veranderen we zuivel
De Fryske heeft een mening over wat er anders zou moeten in de zuivelwereld. En omdat meningen op zich nogal zinloos zijn, brengen we ze zelf in praktijk. Zo bewijzen we dat het kan: anders kaasmaken.
We noemen onszelf ‘positief activisten’. Regelmatig zoeken we dan ook publiciteit voor onze werkwijze en principes. Hieronder vind je onze belangrijkste thema’s.
Biodiversiteit
De waarde van een rommelig land
De Fryske vindt het verschrikkelijk dat er over biodiversiteit vooral wordt gepraat, vergaderd en geconfereerd. Dat het voor grote zuivelcoöperaties ‘hoog op de agenda staat’ (en daar lekker blijft staan). Dat boeren die er serieus iets mee willen, onvoldoende perspectief wordt geboden. Dat stoort ons allemaal mateloos.
Terwijl een bio-divers land, gewoon de kern van het boerenbestaan is. Of was.
Het gekke is dat iedereen vóór meer biodiversiteit is, maar dat het ‘efficiënte voedselsysteem’ het tegenhoudt. Terwijl iedereen ook weet wat de oplossing is:
We moeten gewoon ophouden met het uitmergelen van onze grond.
En dus moeten we ervoor zorgen dat de boeren zich meer (natuur) kunnen permitteren.
Onze aanpak is daarom praktisch. We geven onze boeren de kans om er weer een rommeltje van te maken. Letterlijk. Door minstens 20% van hun grond niet te gebruiken. Door het natter te houden, niet te bemesten en laat te maaien geven we dat land de tijd om zich weer te herstellen. Zo creëren we een beschermingszone waarin het bodemleven weer rijker wordt, het grasland vol kruiden staat en de fauna weer terugkeert. Want pas als er weer grutto’s broeden, zijn we tevreden.
Onze boeren kunnen zich dit permitteren doordat de Fryske ze wél een fatsoenlijke prijs voor hun melk betaalt. Zo simpel kan het, zo simpel moet het.
De Fryske vraagt zich dan ook af: als wij het kunnen, waarom doet niet iedereen het dan?
Onze vijand: de zuivelefficiëncy
Het huidige wereldwijde voedselsysteem heeft de kringloop van boerenproducten onnatuurlijk groot gemaakt. Dat Friese koeien gevoed worden met Zuid-Amerikaanse soja, de kunstmest uit een energieverslindende fabriek komt en onze zuivel in poedervorm weer in Afrika gedumpt wordt, is natuurlijk niet hoe we het willen. Niet alleen ontwricht het wereldwijd economieën, het put onze aarde uit en het levert enorme verspillingen op. Alleen al van al die fossiele brandstoffen voor het vervoer.
De oorzaak is helder. Het is de nietsontziende marktwerking waarbij telkens meer efficiency wordt geëist. Die boeren dwingt om tegen zo laag mogelijke kosten, zoveel mogelijk melk te produceren. Daardoor moeten ze elke centimeter weiland gebruiken en kopen ze steeds meer voer van buitenaf. Gevolgen zijn onder meer vermesting van het land, verzuring van de sloten en geen ruimte meer voor weidevogels. Zij moeten opgroeien zonder bescherming, met te weinig insecten en wormen om van te leven.
De Fryske bewijst dat het anders kan. Want we helpen onze boeren over te stappen op natuurinclusieve landbouw. En dat principe is in de basis heel eenvoudig:
- Mest en veevoer van dichtbij halen of zelf produceren;
- Het vee eet gras of restproducten van voedingsmiddelen bedrijven;
- Alle mest wordt gebruikt op het eigen land;
- Zo sluiten we steeds meer de kringloop.
De boeren van de Fryske doen dit al, of werken er naartoe. Want zomaar overstappen is niet makkelijk. Kunstmest geeft immers meer gras en het vinden van de juiste restproducten kost tijd. Maar toch doen ze het. Want ze geloven dat het anders moet. En door hun melk aan de Fryske te leveren, kunnen ze het zich permitteren.
Applaus dus voor deze voorhoede. En aan alle andere boeren: sluit je aan! Word op een andere manier efficiënt. Op een manier waarbij ook de natuur wint.
Want, zo geloven we bij de Fryske, de vraag is niet óf je natuurinclusief boer wordt, maar wanneer…