BLOG – Biodiversiteit start in je boodschappenmandje
Wat is biodiversiteit en waarom is het belangrijk?
We hebben het bij de Fryske nogal vaak over biodiversiteit. Maar wat is biodiversiteit eigenlijk? Als je dat niet precies weet, ben je niet de enige. Veel Nederlanders vinden biodiversiteit belangrijk, maar twee derde weet eigenlijk niet helemaal wat het betekent, zo blijkt uit onderzoek van Motivaction (uit 2020).
Een korte opfriscursus: biodiversiteit is, simpel gezegd, alles wat leeft en de manier waarop alles samenleeft. Alle planten- en diersoorten zijn op een bepaalde manier afhankelijk van elkaar. Het lieveheersbeestje helpt planten door bladluizen te eten, vissen eten algen en beschermen daarmee het koraal en wespen eten muggen en besparen ons daarmee veel jeuk.
Veerkracht
Hoe biodiverser een gebied, hoe veerkrachtiger het is en beter bestand tegen veranderingen zoals klimaatverandering, ziektes en plagen (daarom zie je ook zoveel plagen bij monoculturen). Als er in een gebied met veel biodiversiteit een insect of plant uitsterft, neemt een andere soort het over. Zie het als een blokkentoren: met het weghalen van één blokje zal de toren niet instorten, maar als er meer en meer blokjes weggehaald worden wel.
Uitsterving
En helaas zie je dat nu gebeuren: er worden nu meer plant- en diersoorten met uitsterven bedreigd dan ooit tevoren. Is dat erg? Ja, want wij zijn als mensen afhankelijk van alles wat de natuur ons biedt. Insecten bestuiven ons voedsel, planten zuiveren lucht en water, en schimmels en bodemdiertjes maken de grond vruchtbaar. We gebruiken grondstoffen uit de natuur om voedsel, kleding en medicijnen te produceren. Dat betekent dus dat als wij de biodiversiteit vernietigen, we ook onze eigen basis aan het vernietigen zijn.
Intensieve landbouw
Helaas speelt de intensieve landbouw een grote rol bij biodiversiteitsverlies, omdat we tegen zo laag mogelijke kosten zoveel mogelijk willen produceren. Elk snippertje land wordt benut en we gebruiken kunstmest en bestrijdingsmiddelen om de opbrengst te verhogen. Dat is slecht voor de bodem en slecht voor de insecten. En die insecten vormen een lopend (of kruipend, of vliegend) buffet voor dieren als vogels, vleermuizen en kikkers. Het verdwijnen van insecten zet dus een ecologische kettingreactie in gang die niet alleen merkbaar is op je voorruit – hoe vaak hoef jij die nog schoon te maken? – maar ook op het Friese boerenland, dat steeds stiller wordt.
Het moet anders
Hoog tijd dus om biodiversiteitsverlies een halt toe te roepen. De Fryske doet dat door het boerenland weer geschikt te maken voor weidevogels, met minimaal 20% kruidenrijk grasland waarin de vogels insecten en beschutting kunnen vinden. De boeren gebruiken op dit deel geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen, zodat de bodem gezond blijft. Ze maaien pas nadat alle weidevogelkuikens zijn uitgevlogen (na 1 of 15 juni) en ze zorgen ervoor dat dit grasland voor een deel nat staat (plasdras).
Die 20% kruidenrijk grasland is bij onze boeren overigens niet een soort oase in de woestijn. Op de rest van het land wordt niet geploegd en geen gif gebruikt, zodat er veel biodiversiteit in de bodem ontstaat. De mestvlaaien van de koeien trekken veel insecten aan en die dienen ook weer als voedsel voor weidevogels en andere dieren.
Wat jij kunt doen
Ook jij kunt je steentje bijdragen. Gooi niet achteloos je boodschappenmandje vol, maar vraag jezelf af waar je voedsel vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd. Kies voor voedsel van producenten die hart hebben voor biodiversiteit, en dus voor het leven. Zoals de Fryske. Want biodiversiteit beschermen betekent onszelf beschermen.
