Ons verhaal
De Fryske maakt de allerlekkerste kaas, maar doet dat met een duidelijk doel: het duurzaam veranderen van het zuivelsysteem. Om te bewijzen dat het wél kan – kaas maken waar de natuur beter van wordt – zijn we zelf kaasmaker geworden. We zijn namelijk doeners, niet alleen maar roepers.
Samen met onze boeren roeien we vrolijk tegen de stroom in.
We gaan beter om met ons land en onze koeien.
We maken ambachtelijke kaas met geduld.
Hebben een eigenwijze eigen smaak.
En een aanstekelijk enthousiasme.
Door de Fryske te eten, steun je onze koppige poging om de zuivelwereld te bewijzen dat het wél kan: op zo’n manier kaas maken dat de natuur herstelt, de boer fatsoenlijk verdient en zowel de koe als de weidevogel gelukkig is.
Koppige kaasmaker
De Fryske oprichter Catharinus Wierda is een zogenaamde change maker, een geboren veranderaar. Een kwestie van voorbestemming zou je kunnen zeggen. Als zoon uit een groot en keihard werkend boerengezin besloot hij al jong dat het anders moest. Hij verliet het vertrouwde Friese erf en trok de wereld in. Hij studeerde bodemkunde in Wageningen, werd duurzaamheidsmanager van een grote kaasmaker, zuivel lobbyist in Den Haag en uiteindelijk voorvechter van eerlijke zuivel in ontwikkelingslanden bij Fair Trade organisatie Solidaridad.
Maar steeds knaagde er iets. Na jarenlang zien dat het anders moest, besloot hij het zelf anders te gaan doen. Dus nu is hij zélf kaasmaker. Of om precies te zijn: kaasmaker met een missie.
Sinds 2017 schudt Catharinus met een klein team medewerkers en een harde kern van boeren de kaasmarkt wakker. En met succes, de Fryske wordt overal in Friesland verkocht, ligt landelijk in de schappen bij Albert Heijn en wint internationaal prijs na prijs voor de uitmuntende smaak.
Zijn we als de Fryske dus succesvol? Jazeker! Maar we willen meer.
We laten de zuivelwereld nu zien dat er een alternatief is. Hoe het eerlijker kan voor de natuur en de boer. Dat je de biodiversiteit kunt herstellen. Dat het dode grasland weer kruidenrijk wordt. En hoe de grutto weer kan terugkeren in de Friese weilanden.
Maar we zijn pas écht geslaagd als de traditionele zuivelreuzen ons voorbeeld volgen. Zich achter de oren krabben en denken: het is slimmer om het ook anders te gaan doen.
Onze strijd voor de grutto
Die vogel in ons logo, is een grutto. Wat ons betreft de mooiste, boeiendste en belangrijkste vogel van het Friese landschap.
De grutto is voor ons namelijk ook een boodschapper. Met het vertrek of uitsterven van de grutto is haar boodschap duidelijk: ‘de biodiversiteit is hier zo slecht dat ik me hier niet meer veilig voel.’ Er is blijkbaar te weinig voedsel en te weinig bescherming om te broeden.
De oorzaak is zonneklaar. De ‘moderne’ melkveehouderij heeft door allerlei ‘efficiënte’ maatregelen de relatie met de natuur verloren. En daarmee de weidevogels verjaagd.
Andersom geldt natuurlijk hetzelfde. Als de grutto weer terugkeert, hebben we blijkbaar weer gezond, veilig, ‘levend’ en voedzaam land laten ontstaan. Dat is niet alleen geweldig nieuws voor de grutto, maar ook voor onszelf.
Ons manifest
Wij zijn de koppigste kaasmakers. Want de Fryske vindt dat de kaas- en zuivelindustrie sneller moet veranderen. En met onze prijswinnend lekkere kazen bewijzen we dat het kan.
We hebben ontiegelijk veel haast. Natuurlijk niet met onze kazen, die laten we tot wel 24 maanden geduldig rijpen, maar met de verandering van het zuivelsysteem. Want dat is waanzinnig. En eindig.
Het absurde is dat iedereen weet dat het anders moet. Dat het wereldwijde systeem met graslanden als biljartlakens, uitputting van de bodem en oerwoud verwoestende soja uit Zuid-Amerika, uiteindelijk alles kapot maakt. Dat alle partijen elkaar onder druk zetten om méér te produceren tegen lágere kosten. En dat de échte prijs niet door mensen wordt betaald, maar door de natuur. De bodem raakt uitgemergeld, de weidevogels sterven uit, het bodemleven is een drama en zowel de koeien als de boeren zijn ongelukkig.
Het goede nieuws
Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat de Fryske bewijst dat het anders kan. En dat doen we echt heel simpel: We kennen onze boeren persoonlijk en zitten regelmatig met ze aan de keukentafel. De koeien van onze boeren eten gewoon gras. De koeienmest wordt op het eigen land gebracht. Die weilanden worden niet meer omgeploegd. En het allermooiste, minstens 20% van hun grasland wordt met rust gelaten. Daar ontstaat vanzelf lekker rommelig, bio-divers, kruidenrijk gras dat een schuilplaats biedt aan alle bedreigde weidevogels.
Wij zijn ervan overtuigd dat alle boeren wél willen veranderen. En wij zorgen ervoor dat ze het zich kunnen permitteren. Want we betalen onze boeren een eerlijke, hogere prijs voor hun melk. Zo snijdt de kaasschaaf aan twee kanten. De boeren krijgen gezonder land, de weidevogels keren terug, het vee eet gevarieerder gras, de koeien geven daardoor betere melk, wij maken lekkerdere kaas.
Zo simpel kan het, zo simpel moet het. Daar blijven we heel koppig in.
Dus eet je de Fryske, dan koop je verandering en proef je vooruitgang.