Circulariteit
Grondstoffen worden gewonnen, verwerkt, gebruikt en … verspild. Dit put onze aarde uit en legt een enorme druk op natuurlijke bronnen. Maar wat als afval geen afval is, maar een nieuwe grondstof? Bij de Fryske geloven we dat een circulair landbouwsysteem dé sleutel is naar een duurzame toekomst. Hoe zorgen we ervoor dat niets verloren gaat?
Het cirkeltje rond
De noodzaak van circulaire landbouw
De impact van de huidige landbouwsystemen is enorm. Wereldwijd verliezen we jaarlijks tonnen vruchtbare bodem door uitputting en intensieve bewerking. Tegelijkertijd groeit de wereldbevolking in 2050 naar 9,5 miljard (!) mensen.
Ondertussen zetten we grote hoeveelheden land in voor de productie van veevoer, in plaats van voedsel voor mensen. Om de tekorten van het vee aan te vullen (en de melkproductie te stimuleren), wordt massaal soja geïmporteerd uit Zuid-Amerika. Maar liefst 85% van de wereldwijd geteelde soja komt eerst in de maag van een dier terecht. Dit leidt niet alleen tot ontbossing en verlies van biodiversiteit, maar maakt ons voedselsysteem ook kwetsbaar.
Om voldoende voedsel te produceren voor de groeiende bevolking, moeten we ons landbouwsysteem en consumptiepatroon drastisch veranderen. Hoe? Simpel: door minder dierlijke producten te eten.
Het Nederlandse landschap, met zijn vruchtbare delta, heeft de potentie om een voortrekker te zijn in circulaire landbouw. Maar dat vraagt om een systeem waarin we niet alleen efficiënter omgaan met grondstoffen, maar ook kritisch kijken naar onze afhankelijkheid van externe inputs. Een écht circulair model betekent minimale inzet van kunstmest, minder aanvoer van voer van buiten Nederland en een sterke basis in de vruchtbare aarde die we hier hebben. Alleen dan kan onze landbouw weer in balans komen met de natuur.
Hoe sluit de Fryske kringlopen?
De eerste stappen zijn gezet
Een belangrijk uitgangspunt van circulaire landbouw is dat gewassen en dieren elkaar aanvullen binnen één geïntegreerd systeem. Zo worden biomassa en restproducten optimaal benut, en wordt afval juist een waardevolle grondstof. Dit is een enorme uitdaging. Bij de Fryske hebben we een eerste stap gezet door soja en palmolie volledig uit onze keten te weren en uitsluitend Europese ingrediënten toe te staan. Maar we zijn er nog lang niet.
1. Lokale kringlopen
Het voer dat niet uit reststromen komt, wordt lokaal en binnen Europa geteeld. Zo beperken we onze afhankelijkheid van geïmporteerde grondstoffen en minimaliseren we transportemissies.
2. Organische compost
Onze boeren zoeken samen met Agricycling de mogelijkheden van bermgras en ander organisch afval als compost. Het doel? De bodem voeden zonder kunstmatige toevoegingen.
3. Maximale benutting, minimale verspilling
Bij de Fryske geloven we dat afval niet bestaat. Elk bijproduct moet een waardevolle rol krijgen in het systeem.
De eerste stappen zijn gezet
Bijna de helft van ons krachtvoer komt uit reststromen zoals bierbostel, aardappelschillen en bietenpulp. Dit verminderen van verspilling is niet alleen goed voor het milieu, maar draagt ook bij aan een duurzamer voedselsysteem. In de toekomst willen we deze voerstromen niet alleen verduurzamen, maar ook koppelen aan de melksamenstelling. Zo onderzoeken we hoe verschillende voeders een positieve invloed kunnen hebben op de kwaliteit van onze melk en kaas.
Eerlijk over circulariteit
We zijn er nog niet
We zijn onderweg, maar we hebben óók nog een lange weg voor ons. Circulaire landbouw is complex, en echte verandering vergt tijd. Zo blijft het een uitdaging om 100% van het krachtvoer uit reststromen te halen en helemaal zonder kunstmest te werken. Daarnaast vraagt het sluiten van kringlopen om grootschalige samenwerking met andere boeren, bedrijven en beleidsmakers.
Ook zijn er ethische vraagstukken verbonden aan het houden van vee in een circulair systeem. Hoe balanceren we de behoefte aan dierlijke eiwitten met de noodzaak om landbouwgrond zo efficiënt mogelijk te gebruiken? Kunnen we innovaties zoals diervoer op basis van insecten of schimmels inzetten om de afhankelijkheid van veevoer verder te verkleinen?
Meer ruimte, betere toekomst
Circulaire landbouw is meer dan een techniek – het is een mentaliteitsverandering. Door reststromen opnieuw te gebruiken, lokaal te denken en natuurlijke processen te omarmen, bouwen we samen aan een systeem dat zichzelf onderhoudt.
Wil jij bijdragen aan de zuivel van de toekomst? Ontdek onze missie en proef het verschil.
Bronnenlijst
De informatie op deze pagina is gebaseerd op diverse bronnen over de geschiedenis van voedselproductie en de zuivelindustrie. Meer weten? Bekijk de volgende artikelen en publicaties:
