Eerlijk voor boeren
Stijgende kosten, lage melkprijzen en marktonzekerheid maken het voor veel boeren haast onmogelijk om een gezonde toekomst op te bouwen. Bij de Fryske geloven we dat dat anders moet én kan. Immers: wat is onze landbouw zonder onze boeren?
Het begint bij de boer
Waarom eerlijkheid voor boeren essentieel is
“Natuurlijk: de milieuproblemen die door de moderne landbouw worden veroorzaakt en versterkt, zijn echt. Ze raken iedereen, ook de boer”, schrijft journalist Thomas Oudman in De Correspondent. “En ja, het is essentieel dat de overheid die problemen aanpakt. Dat betekent dat de intensieve landbouw op de schop moet. Daarbij is het vertrouwen in en van de boer noodzakelijk. (…) De kloof tussen boer en burger hebben we zelf gemaakt. Wat ons nu te doen staat, is die dichten. Dat begint met het besef dat boeren niet dom zijn.”
Nee, boeren zijn allesbehalve dom. Sterker nog, we kunnen niet zonder boeren. Hoe zorgen we ervoor dat boeren niet alleen kunnen overleven, maar ook floreren in een sector vol uitdagingen? Hoe geven we hen de erkenning, zeggenschap en financiële zekerheid die ze verdienen?
Iedereen verdient zekerheid
In 2023 had Nederland 50.635 landbouwbedrijven, tegenover 67.480 in 2013. Dat betekent dat in tien jaar tijd maar liefst 16.845 landbouwbedrijven zijn gestopt (CBS). Het is niet dat boeren geen toekomst willen, het is dat de toekomst hen steeds minder ruimte biedt. De financiële druk is enorm: stijgende kosten, lage melkprijzen en strenge duurzaamheidsregels maken het boerenleven steeds moeilijker.
Als we de landbouwsector willen verduurzamen, moeten we beginnen bij de boer. Maar flinke stappen vooruit zetten is voor veel boeren financieel nauwelijks rond te rekenen. Duurzamer werken betekent vaak hogere kosten en vraagt om een stabiele afzet en een eerlijke prijs. Langetermijnzekerheid is cruciaal. Zonder een goede prijs en afnamegaranties kunnen boeren niet investeren in een regeneratief systeem.
Bij de Fryske proberen we boeren dat perspectief te bieden. Wij geloven dat boeren wel wíllen veranderen, maar dat ze daar langdurige steun voor nodig hebben – niet alleen vanuit de overheid, maar vooral vanuit de markt. Boeren zijn bij uitstek langetermijndenkers en hebben dus ook langetermijnperspectieven nodig. Wispelturig beleid en marktonzekerheid maken zowel boeren als de landbouw kwetsbaar.
Een systeem in balans
Wat betekent eerlijkheid bij de Fryske?
Bij de Fryske gaat eerlijkheid verder dan een financiële beloning. Het draait ook om trots, erkenning en transparantie. We willen boeren een platform bieden waar zij zich onderdeel voelen van een groter geheel.
1. Een eerlijke melkprijs
Boeren die melk leveren aan de Fryske ontvangen een premie van 6 cent bovenop de reguliere melkprijs. Ons doel is om dit in de toekomst te verhogen naar 7 cent, zodat boeren nog meer ruimte krijgen om regeneratieve stappen te zetten.
2. Trots en transparantie
Bij de Fryske weten boeren precies waar hun melk terechtkomt. Ze kunnen met trots vertellen dat hun inspanningen bijdragen aan duurzame kaas, geproduceerd met respect voor natuur en dier. Deze directe relatie herstelt niet alleen vertrouwen, maar geeft ook waarde en betekenis terug aan het boerenvak.
3. Medezeggenschap
Onze boeren zijn méér dan leveranciers; ze zijn mede-eigenaren van de coöperatie. Ze hebben inspraak in belangrijke beslissingen en worden actief betrokken bij de ontwikkeling van de Fryske. Dit versterkt de samenwerking en zorgt ervoor dat hun kennis en ervaring een integraal onderdeel zijn van ons beleid.
Waarom doet Fryske het anders?
In veel traditionele coöperaties worden boeren een nummer. Met duizenden leden is er weinig ruimte voor persoonlijke relaties of erkenning. De boer wordt een anonieme schakel in een groot industrieel systeem.
De Fryske werkt anders. Door onze kleinere schaal creëren we een intensieve samenwerking waarin boeren echt betrokken zijn. We zien hen als partners. Dit persoonlijke model zorgt ervoor dat we samen kunnen bouwen aan een duurzaam voedselsysteem waarin iedereen wint.
Een kleine speler op een grote markt
Koppige kaasmaker
Juist omdat de boeren onderdeel zijn van onze coöperatie, voelen we een grote verantwoordelijkheid naar hen. Dat is niet altijd makkelijk, vooral niet als je een kleine speler bent op een gigantische zuivelmarkt. We willen veel, maar we hebben daar ook financieel de middelen voor nodig. En die middelen komen voort uit onze kaasverkoop.
We zitten in een fase waarin we bouwen aan een stabieler verdienmodel voor boeren én een sterkere positie in de markt. Onze missie blijft onaangetast: een toekomstbestendige landbouw, gedragen door boeren die zich gewaardeerd voelen en trots kunnen zijn op hun werk.
Samen bouwen aan een eerlijke toekomst
Bij de Fryske geloven we dat een duurzaam voedselsysteem begint en eindigt bij de boer. Zij zijn de hoeders van onze bodem, onze biodiversiteit en ons landschap. Eerlijkheid is geen luxe; het is de fundering van een landbouwsysteem dat werkt voor mens, natuur én dier.
Alleen door boeren te steunen – financieel, maar ook door hen erkenning en zeggenschap te geven en te ondersteunen met kennis – kunnen we bouwen aan een toekomst waarin landbouw niet alleen voedt, maar ook herstelt. Want blije boeren maken meer dan alleen melk: zij zijn de sleutel tot een gezonde planeet.
Wil jij bijdragen aan een toekomst waarin landbouw eerlijk is voor boeren, koeien én de natuur? Ontdek onze missie en proef zelf het verschil.
Bronnenlijst
De informatie op deze pagina is gebaseerd op diverse bronnen over de geschiedenis van voedselproductie en de zuivelindustrie. Meer weten? Bekijk de volgende artikelen en publicaties:
