Dierwaardig
We kennen allemaal de beelden: koeien die in het voorjaar jubelend de wei in springen. Dé start van de lente. Maar hoe hoger die sprongen, hoe meer ze hebben gehunkerd naar vrijheid. Wij werken aan een landbouwsysteem waarin koeien de ruimte krijgen om zich te gedragen zoals de natuur het bedoeld heeft.
Blije koeien, blije boeren
Meer dan een keurmerk
Bij de Fryske zien we koeien niet als melkrobots, maar als dieren met eigen behoeften en instincten. Koeien horen niet hun leven in een donkere, bedompte stal door te brengen, een slaapplek te delen met anderen, te strijden voor voer en hun natuurlijke gedrag te verdringen. Daarom is een dierwaardig bestaan de tweede pijler in onze landbouwvisie.
Beter Leven keurmerk*
Het Beter Leven Keurmerk zet al jaren de standaard voor diervriendelijke veehouderij. Met het keurmerk wil de Dierenbescherming zowel de dieren zelf als de consumenten een keuze bieden voor een diervriendelijker alternatief. Het systeem werkt met sterren: hoe meer sterren, hoe hoger het niveau van dierenwelzijn.
Op dit moment is de Fryske een van de weinige kaasmerken met een Beter Leven-ster. Er zijn maar weinig andere lijnen die dierenwelzijn en biodiversiteit zo centraal stellen. Wij hebben vandaag de dag één ster. Dat betekent al heel veel:
- Weidegang: Minimaal 120 dagen per jaar, zes uur per dag buiten.
- Comfortabele huisvesting: koeien hebben ruime ligboxen met een zachte ondergrond en meer licht en lucht in de stal.
- Jongvee naar buiten: ook jonge dieren krijgen toegang tot de wei, verspreid over hun eerste twee levensjaren.
- Kruidenrijk grasland: minimaal 5% kruidenrijk grasland draagt bij aan biodiversiteit en biedt voedsel voor insecten en vogels.
- Geen bestrijdingsmiddelen met hoge milieubelasting: milieuvriendelijke productiemethoden worden gestimuleerd.
Lees hier alles over de voorwaarden van Beter Leven.
Een dierwaardig ideaal
De Fryske kijkt verder dan de keurmerkeisen van Beter Leven. Wij streven naar een systeem waarin koeien een zo natuurlijk mogelijk leven leiden. Dat betekent:
1. Weidegang (voor jongvee)
Onze koeien gaan minimaal 180 dagen naar buiten, mits het weer het toelaat. Jonge dieren krijgen de kans om te leren grazen en het land te ontdekken.
2. Ruimte en licht in de stal
Onze stallen zijn ontworpen met veel licht, lucht en ruimte. Elk dier heeft een comfortabele ligplek en er zijn voldoende eet- en drinkplaatsen zodat koeien niet hoeven te vechten om toegang te krijgen. Dit is onderdeel van BLK*.
3. Focus op gezondheid
Door bijvoorbeeld lijnzaad toe te voegen aan het voer, verbetert de melkkwaliteit en blijft de koe gezonder. Bovendien draagt lijnzaad bij aan een lagere CO₂-uitstoot. we experimenteren met gezonde, natuurlijke voeding.
4. Ruimte voor natuurlijk gedrag
Koeien kunnen vrij rondlopen, stoeien met soortgenoten en grazen in gevarieerde graslanden.
In de intensieve landbouw staan koeien voornamelijk op stal, waar ze dagelijks met hetzelfde voer, dezelfde omstandigheden en dezelfde routines worden geconfronteerd. Dit levert meer melk op, maar de hoge productie vraagt veel van de dieren en maakt ze kwetsbaar.
Door ruimte te geven aan natuurlijke gedrag – figuurlijk én letterlijk – zijn onze koeien minder afhankelijk van een systeem. Ze kunnen zichzelf redden, hebben meer weerstand, zijn sterk.
Werk aan de boerderij
Uitdagingen en ambities
Ondanks onze inspanningen, is een kritische noot op zijn plek. Want hoewel onze koeien 180 dagen per jaar naar buiten gaan (bij extreme weersomstandigheden kan dit afwijken, mits dit wordt vermeld), brengen ze nog steeds veel tijd in de stal door. Bovendien zijn we voor onze kaas afhankelijk van melk en daarmee van een goede melkproductie. Tot slot dragen ook wij bij aan de productie van vlees. Jaarlijks verlaat ongeveer 20% van de koeien de melkveehouderij. Koeien worden gemiddeld 7 jaar oud: de eerste twee jaar produceren ze nog geen melk, daarna vindt een natuurlijke vervanging van circa 20% per jaar plaats. Dat maakt ons niet alleen een zuivelproducent, maar ook een vleesproducent.
Maar juist daarom proberen we bewust en kritisch te kijken hoe we de leefomstandigheden van onze koeien verder kunnen verbeteren en nóg meer ruimte kunnen maken voor natuurlijk gedrag. Onze ambitie is om door te groeien naar twee sterren van het Beter Leven Keurmerk, zodat we de lat voor dierenwelzijn nóg hoger kunnen leggen.
De toekomst van zuivel begint bij dierwaardig boeren
Een koe is geen melkrobot, maar een dier met instincten, behoeften en een eigen ritme. Bij de Fryske zetten we grote stappen om koeien een beter leven te geven, met meer ruimte, meer buitenlucht en meer natuurlijk gedrag. Maar we zijn er nog niet.
Wil jij bijdragen aan een toekomst waarin zuivel eerlijk is voor boeren, koeien én de natuur? Ontdek onze missie en proef zelf het verschil.
